روند فراغنی شدن تالاب انزلی با استفاده از اطلاعات ده‌ساله 1371-1381

تالاب انزلی در حاشیة جنوب غربی دریای خزر با ویژگی‌های منحصر به‌فرد خود در سال 1354 در فهرست کنوانسیون رامسر قرار گرفت. در حال حاضر این تالاب دچار مشکلات متعددی است که فراغنی شدن از پیامدهای بارز آن است. ورودی‌های تالاب انزلی در روند یوتریفیکاسیون آن مؤثر بوده و بخش‌های شرقی و مرکزی را بیشتر تحت اثر خود قرار می‌دهند. بررسی حاضر طی سالهای 1371 تا 1381 در ایستگاههای موجود در پیکرة تالاب انجام گرفت. درجه یوتریفیکاسیون با استفاده از مدل‌های مختلف تعیین سطح تروفی سنجش شد و مقادیر کلروفیل a ، نیتروژن کل و فسفات کل به‌عنوان مشخصه‌های مورد نیاز در مدل‌ها بر اساس روش‌های استاندارد اندازه‌گیری شدند. نتایج بررسی‌ها نشان داد که مقدار کلروفیل a در اکثر نقاط بالاتر از 25 میکرو‌گرم در لیتر، مقادیر نیتروژن بیشتر بین 5/0 تا 5/1 میلی‌گرم در لیتر و فسفر کل بین 05/0 تا 17/0 میلی‌گرم در لیتر بوده است. بر اساس آستانه وضعیت‌های مختلف تروفی مشخصه‌های مذکور 87 تا 100 درصد تالاب انزلی یوتروف شده در‌حالی‌که این رقم در سالهای اولیه حدود 46 تا 90 درصد بوده است. بر اساس مدل یوتروفی فسفات به ازت، سیر صعودی یوتریفیکاسیون طی سالهای مورد بررسی مشاهده شده. اما بخش‌های عمدة تالاب در مرحلة نهایی مزوتروف قرار دارد. میانگین مقدار این نمایه در سالهای انتهایی بررسی حدود 46 محاسبه شده که با توجه به سایر خصوصیات زیستی تالاب انزلی و در مقایسه با برخی دریاچه‌های الیگو مزوتروف رقم پایینی محسوب می‌شود. بر اساس این نمایه کمتر از 2/5 درصد گسترة تالاب یوتروف به‌شمار می‌رود. تالاب انزلی گنجایش جذب و هضم مواد مغذی وارده بر خود را ندارد و متوقف کردن روند رو به رشد آن باید در برنامه‌های احیای تالاب قرار گیرد. بهره‌گیری از نتایج مطالعات گذشته و بازبینی برخی از توصیه‌ها کمک مؤثری در کنترل فراغنی شدن تالاب انزلی خواهد کرد.